Klasztor braci mniejszych reformatów i ul. Reformacka

Około 1860 r. wydany został „Album widoków Krakowa i jego okolic” Henryka Waltera.

Ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej

Znajduje się w nim bardzo ciekawa grafika przedstawiająca ulicę Reformacką wraz z kościołem św. Kazimierza Królewicza (o. reformatów).

Kliknij, aby powiększyć.

Władysław Krygowski wspomnienia
Ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej

***

Z powyższą grafiką doskonale korespondują wspomnienia Władysława Krygowskiego, który mieszkał opodal na rogu ul. św. Marka i Sławkowskiej. Aż trudno uwierzyć, że opis ten dotyczy ulic, które dziś wchodzą w skład ścisłego centrum Krakowa.

„Na trójkątnym placyku pełno było zawsze resztek siana i końskiego łajna, które zostawały po wozach jeżdżących do klasztoru z jego gospodarstwa w Bronowicach Wielkich. (…) Przez długie lata na placu przed Reformatami stały w dni targowe wozy, a przy nich odprzężone konie zanurzały głowy w workach z owsem (…). Kiedy otwarło się okna, dolatywał wiejski zapach siana, słomy i koni, a było to przecie w środku miasta…”

(W. Krygowski „W moim Krakowie nad wczorajszą Wisłą” Kraków 1880 r., str. 213, 214)

***

Poniżej ciekawa fotografia stereoskopowa pochodząca jeszcze z lat 60-tych XIX w. Wprawne oko dostrzeże na ulicy (bardziej po prawej stronie białego) psa z czarną głową.

Fotografia stereoskopowa (strona prawa), lata 60-te XIX w., Archiwum Narodowe w Krakowie, A III/632

***

Na poniższym zdjęciu uwagę przykuwają kocie łby, po prawej stronie stos cegieł czekających na wykorzystanie.

Około 1914 r., Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych, nr 936

Poniżej zdjęcie przedstawiające tą samą ulicę wykonane przez austriackiego kupca, fotografa osiadłego w Polsce Edmunda Grünhausera.

Edmund Grünhauser, 1905 r., Muzeum Fotografii MHF 18272/II

Na powyższej fotografii zaznaczono strzałką tzw. dzwonek umarłych, zwany też dzwonkiem za konających. Gdy chory zmagał się ze śmiercią, proszono kościelnego o dzwonienie, co miało ulżyć w męczarniach i pomóc w odejściu. W Krakowie zachowały się trzy takie dzwonki:

  • po prawej stronie głównego wejścia do kościoła o. Dominikanów,
  • na ścianie frontowej niższej wieży kościoła Mariackiego,
  • na ścianie pokazywanego w niniejszym wpisie kościoła św. Kazimierza Królewicza (o. Reformatów).

Poniżej widok współczesny.

Autor Zygmunt Put

Poniżej ta sama ulica, aczkolwiek prezentowana od drugiej strony. Tym razem fasadę kościoła o. Reformatów i dzwonek umarłych widzimy po lewej stronie.

Franciszek Klein, pocztówka, ok. 1914 r., Muzeum Krakowa, MHK-514/VIII k

Przechodząc pokazywaną powyżej ulicą do końca, zobaczyć można było kiedyś na wprost poniższą kamienicę (dziś już nieistniejącą). Widzimy na niej napis ul. św. Marka 6. Po lewej stronie widoczny fragment wysokiego muru klasztornego.

Fragment zdjęcia, Jan Sas Zubrzycki, ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie, AFF.II-151

Na poniższym fragmencie wcześniejszego zdjęci uwagę przykuwają reklamowe afisze, graffiti na drewnianych drzwiach i małe dzieci. Na marginesie warto dodać, że sporo tego typu dokumentów życia społecznego zachowało się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej.

Kliknij, aby powiększyć.

Powiększenie wcześniejszego zdjęcia

Poniżej widok klasztoru Reformatów od strony ul. św. Marka.

Pocztówka z ok. 1914 r., ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie